Gdy gaśnie pamięć ludzka, dalej mówią kamienie…

Dzień Wszystkich Świętych oraz Zaduszki, to czas zadumy nad tymi, którzy odeszli. Odwiedzając miejsca pochówku naszych bliskich warto pamiętać też o grobach weteranów, bezimiennych mogiłach wojskowych, miejscach pamięci i dawnych cmentarzach znajdujących się na terenie naszej gminy. Poniżej chciałbym zaprezentować Państwu subiektywny wykaz miejsc wartych odwiedzenia.

Cmentarze:

• Cmentarz parafialny w Nieporęcie, pl. Wolności. Na cmentarzu pochowani są mieszkańcy Nieporętu walczący w Bitwie Warszawskiej 1920 r., II wojnie światowej, księża, osoby zasłużone dla naszej małej ojczyzny. Wśród pochowanych warto wymienić m.in. (nieznanego żołnierza poległego w 1939 r., Bronisława Tokaja – dowódcę nieporęckiej AK, groby żołnierzy AK rozstrzelanych w sierpniu 1944 r., nieporęckich proboszczów: Władysława Ślepowrońskiego, Paulina Borsa, Zbigniewa Brzozowskiego, zasłużoną pielęgniarkę Annę Soszyńską.
• Dawny cmentarz ewangelicki XIX/XX w. w Michałowie-Grabinie, ul. Kwiatowa. (naprzeciw numeru 27 F). Tu zachowało się ponad 20 pomników z piaskowca i betonu z inskrypcjami w j. polskim i niemieckim.
• Dawny cmentarz ewangelicki XIX/XX w. w Józefowie, ul. Strużańska (przy rondzie). Na cmentarzu nie zachowały się żadne nagrobki.
• Dawny cmentarz ewangelicki XIX/XX w. w Stanisławowie Pierwszym, ul. Konwaliowa (naprzeciw numeru 8). Tu zachowały się cztery granitowe nagrobki.
• Dawny cmentarz ewangelicki XIX/XX w. w Aleksandrowie, ul. Małołęcka (naprzeciw ul. Jesionowej). Ostatni krzyż został skradziony kilka lat temu.
• Cmentarz Armii Czerwonej w Białobrzegach, ul. Baśniowych Dębów. Tu znajdują się także płyty nagrobne żołnierzy włoskich ekshumowanych po II wojnie światowej na cmentarz na Bielanach.

Mogiły wojenne:

• Mogiła nieznanego żołnierza z 1920 r., Nieporęt, ul. Nowolipie.
• Mogiła nieznanego żołnierza z II wojny światowej, las w Ryni.
• Mogiła nieznanego żołnierza z 1939 r. (?), las Kąty Węgierskie. Punkt nr 33 na czarnym szlaku Polski Walczącej.
• Mogiła symboliczna dwóch żołnierzy WP zamordowanych w 1947 r. Stanisławów Pierwszy/Czarna Struga, ul. Strużańska na brzegu lasu. Punkt nr 35 na czarnym szlaku Polski Walczącej.
• Zbiorowa mogiła żydowskich robotników przymusowych zamordowanych przez Niemców w kopalni torfu w Izabelinie w październiku 1942 r., Izabelin, okolice „Złodziejskiej Góry”.

Konrad Szostek
Nieporęckie Stowarzyszenie Historyczne

Zdjęcia mogił i cmentarzy znajdujących się na terenie gminy Nieporęt

Zdjęcia mogił i cmentarzy znajdujących się na terenie gminy Nieporęt

Zdjęcia mogił i cmentarzy znajdujących się na terenie gminy Nieporęt