Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych

Ostatni z ostatnich „żołnierzy wyklętych” – Józef Franczak ps. „Lalek” z oddziału kpt. Zdzisława Brońskiego „Uskoka” – zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) prawie dwadzieścia lat po wojnie – 21 października 1963 roku.
Święto ustanowione zostało w rocznicę wykonania przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa wyroków śmierci na przywódcach ostatniego, IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość. 1 marca 1951 roku siedmiu członków IV Zarządu – ppłk Łukasz Ciepliński, mjr Adam Lazarowicz, por. Józef Rzepka, kpt. Franciszek Błażej, por. Józef Batory, por. Karol Chmiel i mjr Mieczysław Kawalec – zostało zastrzelonych w mokotowskim więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie.
W Gminie Nieporęt nazwiskiem jednego z bohaterów – rotmistrza Witolda Pileckiego nazwane zostało rondo w Rembelszczyźnie.
Witold Pilecki urodził się w Rosji, dokąd władze carskie zesłały jego rodzinę za udział w Powstaniu Styczniowym. Po powrocie do Polski w latach 1918-1920 służył w wojsku. Walczył z bolszewikami w bitwie warszawskiej. Po wybuchu II wojny walczył w kampanii wrześniowej. W listopadzie 1939 r. był jednym z organizatorów Tajnej Armii Polskiej, która weszła później w skład związku Walki Zbrojnej.

W 1940 roku, gdy Niemcy utworzyli obóz Auschwitz, zaproponował dowództwu, że dobrowolnie przedostanie się do obozu, by zbierać informacje oraz utworzyć ruch oporu. Specjalnie dał się pojmać w łapance i jako Tadeusz Serafiński został wywieziony do obozu we wrześniu 1940 roku. Dostał numer 4859. Stworzył tam Związek Organizacji Wojskowej,
Opracowywał pierwsze raporty o ludobójstwie w obozie, które trafiały na zachód. W kwietniu 1943 roku uciekł z obozu. Był jednym z dowódców Kedywu AK. Walczył w Powstaniu Warszawskim. Trafił do niemieckiej niewoli. Więziony był w stalagach Lamsdorf i Murnau. Po wyzwoleniu wstąpił do 2. Korpusu Polskiego. Na osobisty rozkaz generała Władysława Andersa przedostał się do Polski, by prowadzić działalność wywiadowczą. W maju 1947 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i oskarżony m.in. o działalność wywiadowczą na rzecz rządu emigracyjnego. Poddawany był okrutnym torturom – „Oświęcim to była igraszka” – wyznał zonie. W sfingowanym procesie został skazany na śmierć. Wyrok wykonano 15 maja 1948 roku.
W 1990 roku wyrok na rotmistrza Pileckiego został uchylony, a w 2006 roku prezydent Lech Kaczyński przyznał Witoldowi Pileckiemu pośmiertnie Order Orła Białego.

Źródło – Stowarzyszenie AuschwitzMemento